Egluro Trefniadau Diogelu rhag Colli Rhyddid

Cyflwynwyd y mesurau Diogelu rhag Colli Rhyddid (DoLs) i atal achosion pellach o dorri'r Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol (CEHD), Erthygl 5 - Hawl i Ryddid a diogelwch Person. Cyflwynwyd y mesurau diogelu fel diwygiad i Ddeddf Galluedd Meddyliol 2005 a daethant i rym ar 1 Ebrill 2009.

Beth yw Amddifadu o Ryddid?

Nid oedd diffiniad syml. ‘Mae amddifadu o ryddid yn derm a ddefnyddir yn y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol ynglŷn ag amgylchiadau pan amddifedir rhyddid person. Mae ei ystyr mewn ymarfer wedi'i ddiffinio drwy gyfraith achosion ’(Cod Ymarfer DoLS).

Mae 3 elfen i Amddifadu Rhyddid

1. Yr elfen wrthrychol - Mae'r person wedi'i gyfyngu ac yn methu â gadael y lle y mae'n byw ynddo neu'n aros ynddo (ee cartref gofal neu ysbyty) am gyfnod dibwys o amser
2. Yr elfen oddrychol - Nid ydynt, neu ni allant, ganiatáu i gael eu caethiwo
3. Mae'r amddifadedd i’w briodoli i'r wladwriaeth

Enghraifft o Achos

Mae gan Arthur ddementia ac mae'n byw mewn cartref gofal. Oherwydd ei gyflwr, mae Arthur yn llai ymwybodol o berygl na pherson heb y cyflwr hynny. Nid yw'n gallu croesi ffordd brysur ar ei ben ei hun ac nid yw'n deall ei bod yn beryglus croesi traffordd gyfagos.

Mae angen goruchwyliaeth gyson ar Arthur ac os na chaiff ei atal rhag mynd allan ar ei ben ei hun, byddai bron yn sicr mewn perygl o niwed pe bai'n gadael y cartref gofal heb oruchwyliaeth. Gallai eraill hefyd fod mewn perygl pe bai hyn yn arwain at ddigwyddiad traffig ar y ffyrdd ac ati. Er mwyn cadw Arthur ac eraill yn ddiogel a'i atal rhag gadael y cartref gofal heb oruchwyliaeth, mae drws ei ystafell yn parhau i fod dan glo i'w atal yn gorfforol rhag mynd allan ar ei ben ei hun. Er mwyn ei gadw ef ac eraill yn ddiogel, mae'n rhaid gwneud hyn yn rheolaidd.

Byddai'n anghyfreithlon i'r Cartref Gofal/staff wneud hyn heb wneud cais i'r awdurdod lleol am ganiatâd drwy'r broses DoLs, cyn gynted ag y byddant yn sylweddoli bod angen y mesurau hyn.